Στο παρακάτω κείμενο θα αναφερθούμε στη θέση ότι κατά τον Θουκυδίδη το μεγαλύτερο προσόν του πολιτικού είναι η πρόβλεψη. Στη συνέχεια, θα δούμε επιγραμματικά τον λανθασμένο χειρισμό του Υπουργείου Παιδείας σε ένα τόσο σημαντικό θέμα, όπως η ανώτατη εκπαίδευση και πιο συγκεκριμένα, οι συγχωνεύσεις που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι. Ειδικότερα, θα μας απασχολήσει η τελευταία συγχώνευση Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι., η οποία ψηφίστηκε στις 22 Απριλίου 2019 (Μεγάλη Τρίτη) και το αντίστοιχο Φ.Ε.Κ. βγήκε στις 7 Μαΐου 2019! Τέλος, θα αναφερθούμε στις επιπτώσεις στην ομαλή λειτουργία των συγχωνευθέντων ιδρυμάτων από αυτή την αδικαιολόγητα καθυστερημένη απόφαση!
Η πρόβλεψη κατά τον Θουκυδίδη
Στην εισαγωγή της «Ιστορίας» του Θουκυδίδη από την εκδοτική ομάδα του Κάκτου αναφέρεται ότι ο Θουκυδίδης πίστευε ότι το έργο του θα έχει παντοτινή αξία («κτήμα ες αεί»), θεωρώντας πως ό,τι συνέβη μπορεί να επαναληφθεί κατά μεγάλο ποσοστό. Άρα, η γνώση του παρελθόντος, της ιστορίας δηλαδή, είναι πολύ σημαντική. Έτσι, πίστευε ότι υπάρχει ένα είδος νομοτέλειας, οπότε κατ’ αυτή την έννοια το μέλλον μπορεί να προβλεφθεί. Οπότε, η ικανότητα αυτή πρόγνωσης, πιστεύει ο Θουκυδίδης, ότι είναι το μεγαλύτερο προσόν ενός πολιτικού άντρα. Ανατρέχοντας, τώρα, μέσα στα βιβλία του έργου του, θα βρει ο αναγνώστης πολλές αναφορές σχετικά με την πρόβλεψη από την αρχή. Για παράδειγμα, στο Βιβλίο Α΄ γράφει ότι: «ξυνέγραψε τον πόλεμο των Πελοποννησίων και Αθηναίων, ως επολέμησαν προς αλλήλους, αρξάμενος ευθύς καθισταμένου και ελπίσας μέγαν τε έσεσθαι και αξιολογώτατον των προγεγενημένων». Δηλαδή, «έγραψε την ιστορία του πολέμου των Πελοποννησίων και των Αθηναίων, πως πολέμησαν μεταξύ τους, διότι ήλπισε (πρόβλεψε/προσδοκούσε) ότι θα πάρει μεγάλες διαστάσεις και ότι θα είναι πολύ πιο αξιόλογος απ’ όλους τους προηγουμένους».
Παρακάτω, λίγο πριν αρχίσει ο μεγάλος πόλεμος, αντιπροσωπείες των Κερκυραίων και των Κορινθίων προσέρχονται στην Εκκλησία του Δήμου, για να παρουσιάσουν τα επιχειρήματά τους στους Αθηναίους, ώστε να τους πείσουν για να συμμαχήσουν μαζί τους. Οι Κερκυραίοι αντιπρόσωποι, μεταξύ άλλων, λένε τα εξής: «Όσο για τον πόλεμο, στον οποίο εμείς θα μπορούσαμε να σας φανούμε χρήσιμοι, αν κανείς σας νομίζει πως τούτος δε θα γίνει, πλανιέται και δεν καταλαβαίνει πως οι Λακεδαιμόνιοι, επειδή σας φοβούνται, θέλουν τον πόλεμο κι ότι οι Κορίνθιοι, που είναι εχθροί σας κι έχουν μεγάλη επιρροή πάνω τους, χτυπούν σήμερα εμάς για να επιτεθούν κατόπιν εναντίον σας» (Θουκυδίδη, «Ιστορία», Βιβλίο Α, 33, μετάφραση εκδοτικής ομάδας Κάκτου). Και πιο κάτω, λένε ότι: «κι είναι προτιμότερο να πάρουμε προκαταβολικά τα μέτρα μας απέναντί τους, παρά να θελήσουμε ν’ αποκρούσουμε τις επιβουλές τους, όταν αυτές θα ‘χουν εκδηλωθεί». Οι Κερκυραίοι, δηλαδή, προβλέπουν ότι ο πόλεμος θα γίνει, άρα προτείνουν στους Αθηναίους να συμμαχήσουν μαζί τους, διότι οι Κορίνθιοι θα συμμαχήσουν με τους Λακεδαιμονίους και θα επιτεθούν στην Αθήνα. Τέλος, στο ίδιο βιβλίο, οι Κερκυραίοι λένε ότι: «ου τα κράτιστα αυταίς προνοών», δηλαδή, «δεν προνοεί με τον καλύτερο τρόπο γι’ αυτά».
Οι αναφορές του Θουκυδίδη στην πρόβλεψη/πρόγνωση είναι πάρα πολλές μέσα στο κείμενό του. Έτσι, ειδικοί ερευνητές έχουν γράψει αρκετά επιστημονικά άρθρα, ή αναφέρονται σε βιβλία τους στη σημασία της πρόβλεψης από τους πολιτικούς στον Θουκυδίδη, όπως αυτό αποδεικνύεται από τους λόγους («δημηγορίες») των απεσταλμένων/αντιπροσώπων των διαφόρων πόλεων για να πείσουν για το δίκαιό τους. Για παράδειγμα, η Έμιλυ Γκρήνγουντ (Emily Greenwood) στο βιβλίο της «Thucydides and the Shaping of History» γράφει ότι: «πραγματικά, για τον Θουκυδίδη και τους συγχρόνους του, η πρόβλεψη ήταν μία σημαντική δεξιότητα στην πολιτική. Αυτό υποδηλώνεται από τις δημηγορίες στην Ιστορία του». Επιπροσθέτως, ο Τζον Περσίβαλ (John Percival) στο άρθρο του «Thucydides and the Uses of History», καθώς και ο Γ. Π. Γουάλας (W. P. Wallace) στο άρθρο του «Thucydides», ενισχύουν την άποψη ότι, η πρόγνωση για τον Θουκυδίδη και τους συγχρόνους του, ήταν πάρα πολύ σημαντική, είτε αυτή αναφερόταν στον άνθρωπο, είτε σε γεγονότα, είτε στη φύση.
Συγχώνευση Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι.-Πράξη 4η
Μετά τη συγχώνευση: α) των Τ.Ε.Ι. Αθήνας και Πειραιά (δημιουργία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, Φ.Ε.Κ. ίδρυσης 38, ν.4521/2-3-2018), β) τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το Τ.Ε.Ι. Ηπείρου (Φ.Ε.Κ. ίδρυσης 142, ν.4559/3-8-2018), τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Ιονίων νήσων και του Τ.Ε.Ι. Ιονίων νήσων (στον ίδιο νόμο με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), γ) τη συγχώνευση του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με τα Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας (Φ.Ε.Κ. ίδρυσης 13, ν.4589/29-1-2019), ακολούθησε δ) η 4η πράξη του έργου με τη συγχώνευση του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος με τα Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας, τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με το Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας και τη συγχώνευση του Πανεπιστημίου Πατρών και Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με τα Τ.Ε.Ι. Δυτικής Ελλάδος και Πελοποννήσου (Φ.Ε.Κ. ίδρυσης 70, ν.4610/7-5-2019), η οποία ολοκλήρωσε το έργο της κατάργησης των Τ.Ε.Ι. (απομένει μόνο η ΑΣΠΑΙΤΕ).
Το τελευταίο νομοσχέδιο ψηφίστηκε στις 23 Απριλίου 2019 (Μεγάλη Τρίτη) και το Φ.Ε.Κ. ίδρυσης δημοσιεύτηκε στις 7 Μαΐου 2019! Στη συνέχεια, ορίστηκε η διοικούσα του νέου Πανεπιστημίου στις 27 Μαΐου 2019 (είκοσι ημέρες μετά, το Φ.Ε.Κ. βέβαια βγήκε αργότερα) και στη συνέχεια η διοικούσα όρισε προέδρους και κοσμήτορες των Τμημάτων μετά από δύο εβδομάδες, με τελικό αποτέλεσμα, για να μην πολυλογούμε, την πλήρη αδράνεια του ιδρύματος (υπόψη ότι πρόκειται για τέσσερα Ιδρύματα) για σχεδόν δύο μήνες! Τι σημαίνει αυτό; Αναβολή ορκωμοσιών προπτυχιακών φοιτητών (αρκετές εκατοντάδες μόνο στο πρώην Τ.Ε.Ι. Α.Μ.-Θ.), αδυναμία πρωτοκόλλησης εγγράφων, έκδοσης βεβαιώσεων, ακόμα και σε πολύ απλές περιπτώσεις, έκδοσης αναλυτικών βαθμολογιών, κ.λπ.
Τι εμπόδισε το πολυπράγμον Υπουργείο Παιδείας και δη τη διοίκησή του, από το να προβλέψει όλη αυτή την κατάσταση, τη στιγμή που είχε εμπειρία τεσσάρων περιπτώσεων συγχωνεύσεων, που η ίδια οργάνωσε; Δεν θα έπρεπε να είχαν προβλέψει όλη αυτή την κατάσταση και να είχαν κινηθεί έγκαιρα και γρήγορα; Κατά την άποψή μου, δεν θα έπρεπε να γίνει η συγχώνευση του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος τώρα. Ή έπρεπε να γίνει το περασμένο φθινόπωρο, ή αυτό που μας έρχεται, ώστε να υπάρχει χρόνος για προετοιμασία. Βέβαια, η διαδικασία συγχωνεύσεων οργανισμών και εταιριών δεν είναι καινοφανές φαινόμενο, αλλά υπάρχει σχετική βιβλιογραφία. Φυσικά, ο ελληνικός τρόπος δεν έχει καμία σχέση με τον επιστημονικό τρόπο προσέγγισης του θέματος. Αυτό, όμως, θα μας απασχολήσει σε άλλο άρθρο μας. Δεν συζητάμε, βέβαια, για τον φόρτο εργασίας των μελών Δ.Ε.Π. και των διοικητικών υπαλλήλων, διότι ό,τι δεν έγινε θα πρέπει να γίνει τώρα σε πολύ λιγότερο χρόνο και με περισσότερο κόπο και ειδικά εν μέσω καλοκαιριού! Ούτε φυσικά συζητάμε ότι στο πρόσφατο Φ.Ε.Κ. (Υπουργική Απόφαση 104100/1-7-2019/Β΄/2656) με τις αντιστοιχίσεις των Τμημάτων των Πανεπιστημίων υπάρχουν Τμήματα με μηδενικό, ή ελάχιστο αριθμό μελών Δ.Ε.Π. Πώς αυτά αντιστοιχίζονται με Τμήματα που λειτουργούν δεκαετίες και έχουν ικανό αριθμό μελών Δ.Ε.Π. ώστε να λειτουργούν πολύ καλά, ενώ αυτά το πιθανότερο είναι να έχουν ένα σωρό προβλήματα; Γιατί όλα αυτά; Προς άγραν ψήφων;
Επίλογος
Κλείνοντας το άρθρο μου, θέλω να τονίσω ότι, ο στόχος του είναι να δείξει ότι, η Ελλάδα μεγαλούργησε όταν είχε μεγάλους ηγέτες. Οι μεγάλοι ηγέτες ήταν αποτέλεσμα υψηλής πνευματικής παραγωγής της κοινωνίας, ή ήταν φωτεινά μυαλά, που έβαζαν το κοινό καλό πάνω απ’ όλα. Ένα επιπλέον στοιχείο είναι και η χρήση της λογικής στη λήψη αποφάσεων. Κατά τον Θουκυδίδη, αλλά και για τους συγχρόνους του, το μεγαλύτερο προσόν του πολιτικού ήταν η ικανότητα πρόβλεψης. Σήμερα αντίθετα, ακόμα κι όταν έχουμε πρόσφατα παραδείγματα, όχι μόνο δεν μπορούμε να προβλέψουμε, αλλά εφησυχαζόμαστε εις βάρος του κοινωνικού συνόλου. Με τέτοιους πολιτικούς αυτοσχεδιασμούς, η ελληνική ανώτατη εκπαίδευση δεν μπορεί να πάει μπροστά. Αφήνουμε ανοικτό το ερώτημα εάν έπρεπε να κλείσει η ανώτατη τεχνολογική εκπαίδευση, τα Τ.Ε.Ι. δηλαδή, για άλλο άρθρο μας.
