«Πανηγύρι της πίστης και της λευτεριάς», κατά τον ποιητή, η 25η Μαρτίου. Εφέτος, μάλιστα, που συμπίπτει με την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών, καλούμαστε να θυμηθούμε τους αγώνες που έκαναν οι ηρωικοί προγονοί μας, προκειμένου να αποτινάξουν την για 400 χρόνια σκλαβιά από τους Τούρκους. Ιερό ορόσημο η ημέρα, αφού θεωρείται η απαρχή για την απόκτηση της εθνικής μας ελευθερίας. Είναι όμως και ημέρα, που περισσότερο καλεί εμάς, τους πιστούς, οι οποίοι βλέπουμε το βάθος των γεγονότων, όχι απλώς να θυμηθούμε κάτι, ή και να παραδειγματιστούμε από κάτι, αλλά να συμμετάσχουμε στο σπουδαιότερο γεγονός που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία: τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού μέσα στην Παναγία. Κι αν η μία εορτή είναι σπουδαία, λόγω της απαρχής της εθνικής μας ελευθερίας, η άλλη, του Ευαγγελισμού, είναι σπουδαιοτάτη εορτή, λόγω της απαρχής της υπαρξιακής και αιώνιας σωτηρίας μας.
Και όχι άδικα, αφού η Παναγία είναι η ελπίδα των απελπισμένων, η χαρά των πικραμένων, το ραβδί των τυφλών, η άγκυρα των θαλασσοδαρμένων, η μάνα των ορφανεμένων. Η θρησκεία του Χριστού είναι πονεμένη θρησκεία, ο ίδιος ο Χριστός καρφώθηκε επάνω στο ξύλο και η μητέρα Του, η Παναγία, πέρασε κάθε λύπη σε τούτο τον κόσμο. Γι’ αυτό καταφεύγουμε σ’ Κείνη, που την είπανε οι πατεράδες μας «Καταφυγή», «Σκέπη του κόσμου», «Γοργοεπήκοο», «Γρηγορούσα», «Οξεία αντίληψη», «Ελεούσα», «Οδηγήτρια», «Παρηγορίτισσα» και χίλια άλλα ονόματα, τα οποία ασφαλώς δεν βγήκανε έτσι απλά από τα στόματα, αλλά από τις καρδιές που πιστεύανε και που πονούσανε.
Ώστε να ομολογείτε απ’ όλους, ότι μονάχα στην Ελλάδα προσκυνιέται η Παναγία με τον πρεπούμενο τρόπο, δηλαδή με δάκρυα, με πόνο και με ταπεινή αγάπη. Γιατί, η Ελλάδα μας είναι τόπος πονεμένος, χαροκαμένος, βασανισμένος από κάθε λογής βάσανο. Και από τούτη την αιτία, το Έθνος μας στα σκληρά τα χρόνια βρίσκει παρηγοριά και στήριγμα στα αγιασμένα μυστήρια της ορθόδοξης θρησκείας μας και παραπάνω απ’ όλα στον Σταυρωμένο Χριστό και στη χαροκαμένη μητέρα Του, πού διαπέρασε την καρδιά της σπαθί δίκοπο. Σε άλλες χώρες, τραγουδάνε την Παναγία με τραγούδια κοσμικά, σαν να είναι καμιά φιληνάδα τους, αλλά εμείς την υμνολογούμε με κατάνυξη βαθειά, θαρρετά, μα με συστολή, με αγάπη, μα και με σέβας, σαν μητέρα μας, μα και σαν μητέρα του Θεού μας.
Η Παναγία είναι η πικραμένη χαρά της Ορθοδοξίας, «το χαροποιόν πένθος», «η χαρμολύπη» μας, «ο χρυσοπλοκώτατος πύργος και η δωδεκάτειχος πόλις». Η υμνωδία της Εκκλησίας μας είναι ένας παράδεισος, ένα μυστικό περιβόλι, που μοσκοβολά από λογής-λογής μυρίπνοα άνθη και τα πιο ευωδιαστά είναι αφιερωμένα στην Παναγία. Πολλές γυναίκες μας, είναι στολισμένες με το όνομά της, τα βουνά μας, οι κάμποι, τα νησιά είναι αγιασμένα από τα ξωκλήσια της, τα καράβια μας έχουν γραμμένο επάνω στη μάσκα και στην πρύμνη το γλυκύτατο όνομά της. Αληθινά, στην Ελλάδα μας «επί Σοί χαίρει, Κεχαριτωμένη, πάσα η κτίσις», «Για Σένα, χαίρεται όλη η πλάση». Η μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού, που όχι τυχαία συνδυάστηκε στην παράδοσή μας και με το χαρμόσυνο μήνυμα για τη σωτηρία του έθνους, σηματοδοτείται από το συγκλονιστικό διάλογο μεταξύ του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και της Παρθένου Μαρίας. Μέσα από αυτό το διάλογο, αποκρυπτογραφούμε το μεγαλείο της Παναγίας. Ενώ ο ανθρώπινος νους και στην πιο παρθενική του κατάσταση, αδυνατεί να κατανοήσει, ωστόσο αποδέχεται το «μέγα τούτο μυστήριον», που ευαγγελίζεται ο άγγελος. Είναι όντως εκπληκτικό ότι η Παρθένος προτιμά, αντί να ερμηνεύει μόνο διά της λογικής, να βιώσει την επέμβαση του Θεού στην προσωπική της ζωή και κατ’ επέκταση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο Ιερός Χρυσόστομος έρχεται να αναφέρει χαρακτηριστικά: «όντως υπέρ νουν η πνευματική σύλληψις, υπέρ λόγον η παράδοξος κύησις και υπέρ διήγησιν ο σωτήριος τόκος».
Για την Εκκλησία μας, ο Ευαγγελισμός δεν είναι γεγονός του παρελθόντος. Είναι γεγονός που μας προκαλεί ν’ αξιοποιούμε το παρόν, για να γευόμαστε των αγαθών του μέλλοντος. Η Εκκλησία λειτουργεί κι αυτή ως Θεοτόκος, που σαρκώνει αιωνίως το Λόγο. Γεννάει τον Χριστό στον κόσμο και θεοτοκεί. Μας προσκαλεί σε μία ανεπανάληπτη εμπειρία, για να βιώσουμε όλο εκείνο το μεγαλείο που πηγάζει από το πρόσωπο της Παναγίας μας. Προπαντός, να αντλήσουμε ζωηφόρα μηνύματα από το ταπεινό της φρόνημα, σε συνδυασμό με την απόλυτη εμπιστοσύνη στο θείο θέλημα, όπως αυθεντικά αναδύονται από το λόγο της: «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».
Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Φ.Ν.Θ. (ιερεύς Γεράσιμος Φυλακτάκης)
