Η «Πρωτοβουλία ενάντια στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο» συνεχίζει την αναζήτηση δήθεν σκανδάλων στην διαδικασία αδειοδότησης του έργου, με πολιτική παρέμβαση, στον κόλπο της Καβάλας. Το τελευταίο «σκάνδαλο» που «αποκαλύπτει» αφορά στην δημιουργία μιας «θαλάσσιας διώρυγας», με αφετηρία τις χερσαίες εγκαταστάσεις της Energean στην Νέα Καρβάλη και απόληξη στον «Πρίνο» (εξέδρα), όπου σχεδιάζεται το έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, κατά «παράβαση» του καθεστώτος προστασίας Natura 2000 στον κόλπο της Καβάλας.
Το καθεστώς αυτό προστασίας, είχε αμφισβητηθεί από τοπικούς πολιτικούς παράγοντες όπως ο βουλευτής (και πρώην υπουργός), Νίκος Παναγιωτόπουλος, ο οποίος το 2016, ως βουλευτής της αντιπολίτευσης, είχε καταθέσει Ερώτηση προς τον υπουργό περιβάλλοντος και ενέργειας, Παναγιώτη Σκουρλέτη, για τις προτεινόμενες προς ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 θαλάσσιες περιοχές της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Το κείμενο της Ερώτησης ανέφερε τα ακόλουθα: «Η περιοχή της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, αποτελεί το μεγαλύτερο αλιευτικό πεδίο της χώρας, με αλιευτική δραστηριότητα από μηχανότρατες, γρι γρι και πλήθος παράκτιων αλιέων, που αγγίζει το 40% της εγχώριας συνολικής παραγωγής, συνεισφέροντας σημαντικά στην τοπική και εθνική οικονομία. Στην πρόταση του Υπουργείου περιβάλλοντος και ενέργειας, για ένταξη νέων περιοχών στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μέσω της ιστοσελίδας του ΥΠ.ΕΝ., από 22-6-2016 έως 22-7-2016, περιλαμβάνονται θαλάσσιες περιοχές της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, συνολικής έκτασης 1.514,45 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται με κωδικό GR1150014 θαλάσσια περιοχή Καβάλας-Θάσου, έκτασης 756,86 τετραγωνικών χιλιομέτρων και με κωδικό GR1110013 θαλάσσια περιοχή της Θράκης, έκτασης 757,59 τετρ. χλμ., για την προστασία ειδών της θαλάσσιας πανίδας, όπως λ.χ. το ρινοδέλφινο (Delphinus delphis) και η χελώνα Caretta caretta.
Στο πλαίσιο της προστασίας των θαλασσίων οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος, βρίσκονται σε ισχύ χρονικοί και χωρικοί περιορισμοί για την αλιευτική δραστηριότητα: απαγορεύεται η αλιεία με το εργαλείο της τράτας βυθού (ΟΤΒ) για χρονικό διάστημα 4,5 μηνών τον χρόνο, από 23 Δεκεμβρίου έως 31 Δεκεμβρίου και από 23 Μαΐου έως 30 Σεπτεμβρίου, σε περιοχές μέχρι 3 ναυτικά μίλια από την ακτή, καθώς και σε μία ζώνη 500 μέτρων εκατέρωθεν των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ Καβάλας και Θάσου.
Επειδή δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για αλληλεπιδράσεις, ή απειλές σε βάρος θαλάσσιων πληθυσμών ειδικότερα από τα αλιευτικά εργαλεία, ούτε υπάρχουν ασφαλείς προβλέψεις ότι το μέτρο της απαγόρευσης θα επιτύχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα,
Επειδή από την επέκταση του μέτρου της απαγόρευσης της αλιείας σε μία τόσο μεγάλη θαλάσσια ζώνη πλήττονται ανεπανόρθωτα οι αλιείς της περιοχής με σκάφη που είναι κατά κύριο λόγο μικρής και μεσαίας δυναμικότητας και δεν έχουν την δυνατότητα να αλιεύσουν σε μεγάλες αποστάσεις από την έδρα τους,
Επειδή η ένταξη των αναφερόμενων θαλασσίων περιοχών στο δίκτυο Natura 2000, θα έχει επιπτώσεις στην λειτουργία των βιομηχανιών που έχουν εγκαταστάσεις στις όχθες των προτεινόμενων θαλασσίων ζωνών,
Επειδή η εν λόγω πρόταση δεν θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, άλλο από το να αποκλείσει τους Έλληνες αλιείς από το μεγαλύτερο αλιευτικό πεδίο της χώρας, αυτό του βορειοανατολικού Αιγαίου, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο στους Τούρκους αλιείς των οποίων η δραστηριότητα δεν υφίσταται κανέναν περιορισμό,
ΕΡΩΤΑΤΑΙ ο κύριος υπουργός
Προτίθεστε να επανεξετάσετε την πρότασή σας, για ένταξη των θαλάσσιων περιοχών που περιλαμβάνουν ολόκληρο τον κόλπο της Καβάλας και το μεγαλύτερο μέρος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης στο δίκτυο Natura 2000;».
Να αναφέρουμε πως με απόφαση του υπουργού περιβάλλοντος και ενέργειας έγινε αναθεώρηση του εθνικού καταλόγου περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου NATURA 2000 του έτους 2011. Στον αναλυτικό κατάλογο, οι περιοχές NATURA της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας είναι οι εξής:
-Δέλτα ποταμού Νέστου, λιμνοθάλασσες Κεραμωτής, νήσος Θασοπούλα, έκταση 14.624 τετραγωνικά μέτρα.
-Κορυφές όρους Παγγαίου, πηγαία νερά Κεφαλαρίου Φιλίππων, σπήλαιο Αρκουδοσπηλιά, έκταση 11.533 τετραγωνικών μέτρων.
Όρμος Ποταμιάς, ακρωτήρι Πύργος μέχρι νήσος Γραμβούσα, έκταση 357 τετραγωνικά μέτρα.
-Κόλπος Παλαιού-όρμος Ελευθερών, έκταση 1.168 τετραγωνικών μέτρων.
-Δέλτα ποταμού Νέστου, λιμνοθάλασσες Κεραμωτής, ευρύτερη περιοχή και παράκτια ζώνη, έκταση 22.000 τετραγωνικά μέτρα.
-Όρος Παγγαίο και νότιες υπορείες του, έκταση 24.000 τετραγωνικών μέτρων.
-Θάσος (όρος Υψάριο και παράκτια ζώνη), νησίδες Κοίνυρα, Ξηρονήσι, έκταση 17.000 τετραγωνικά μέτρα.
-Περιχώρα Λιμένα Θάσου, έκταση 11 τετραγωνικών μέτρων.
-Θαλάσσια περιοχή Καβάλας-Θάσου, έκταση 75.686 τετραγωνικά μέτρα.
Ωστόσο, τον περασμένο Απρίλιο δημοσιεύτηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ.), η έγκριση της Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (Ε.Χ.Σ.Θ.Χ.).
«Η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ. ενθαρρύνει επιπλέον μέτρα για την ρύθμιση των δραστηριοτήτων εντός των Θ.Π.Π. (Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών). Για την διασφάλιση των ελάχιστων δυνατών επιπτώσεων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, χωροθετήσεις που ενδέχεται να έχουν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως ενεργειακές επενδύσεις στην θάλασσα, ή άλλες σχετικές δραστηριότητες, δύνανται να εξαιρούνται, υπό προϋποθέσεις, από τις περιοχές Natura 2000. Η συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων και των τοπικών κοινωνιών κρίνεται ως ιδιαιτέρως σημαντική, προκειμένου να διαμορφωθούν λειτουργικά και αποτελεσματικά εργαλεία διαχείρισης και προστασίας των Θ.Π.Π.
Η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ. θέτει ως στόχο την προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της θαλάσσιας οικονομίας, την βιώσιμη ανάπτυξη των θαλασσών και την αύξηση της απασχόλησης στα γαλάζια επαγγέλματα, διαμορφώνοντας ένα σταθερό και ευέλικτο χωροταξικό πλαίσιο που θα προωθεί την προσέλκυση κεφαλαίων στις δραστηριότητες της θαλάσσιας οικονομίας σε άμεση σχέση με περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς στόχους.
Η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ. στοχεύει σε μία ισόρροπη προσέγγιση μεταξύ: α) της ενίσχυσης και μεγέθυνσης των δραστηριοτήτων της γαλάζιας οικονομίας και β) της διασφάλισης
της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων, της προστασίας της βιοποικιλότητας και της βιώσιμης χρήσης των θαλάσσιων φυσικών πόρων», αναφέρει το κείμενο της Ε.Χ.Σ.Θ.Χ. και συνεχίζει:
«Β1. Ενεργειακές επενδύσεις στον θαλάσσιο χώρο
1. Η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ. ενθαρρύνει τον σχεδιασμό σχετικά με τις ενεργειακές επενδύσεις στον θαλάσσιο χώρο, λαμβάνοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και τις εθνικές εξειδικεύσεις τους και συγκεκριμένα: α) το Αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ 2024) και β) την μακροχρόνια στρατηγική για το έτος 2050. Στο Αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ 2024, Β 6983/2024) παρουσιάζεται ένας αναλυτικός οδικός χάρτης για την επίτευξη συγκεκριμένων ενεργειακών και κλιματικών στόχων προς τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας το 2050 και με αρχικό ορόσημο το έτος 2030, αναλύονται οι προτεραιότητες πολιτικής και καθορίζονται τα αναγκαία μέτρα για την υλοποίησή τους. Στους στόχους και τις επιδιώξεις στον τομέα της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού του Αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ 2024), συμπληρωματικά στην αξιοποίηση και χρήση του δυναμικού Α.Π.Ε. (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) τόσο για την ηλεκτροπαραγωγή, όσο και για την άμεση διάθεση και χρήση στην τελική κατανάλωση, με διαφορετική πολιτική προσέγγισης και σχεδιασμού, η έρευνα για εξόρυξη και εκμετάλλευση εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων συνεχίζει να αποτελεί άξονα της ενεργειακής πολιτικής για την επόμενη περίοδο και ενσωματώνεται στο ευρύτερο πλαίσιο αξιοποίησης των εγχώριων ενεργειακών πηγών.
2. Η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ. ενθαρρύνει, μέσα από την υλοποίηση των θαλάσσιων χωροταξικών πλαισίων, την αυξημένη ζήτηση για χρήση των θαλάσσιων χώρων για έργα Α.Π.Ε. και τις συνοδές τους εγκαταστάσεις και για έργα υποδομής που εξυπηρετούν την ενεργειακή διασύνδεση των νησιών (κυρίως υποβρύχιες καλωδιώσεις), λαμβάνοντας υπόψη τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι εν λόγω αναπτύξεις λαμβάνουν υπόψη τους τις αλληλεπιδράσεις με άλλες παραγωγικές και οικιστικές αναπτύξεις του παράκτιου χώρου.
3. Η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ., μέσα από την υλοποίηση των θαλάσσιων χωροταξικών πλαισίων, καλείται να λάβει υπόψη της την διέλευση από τον ελληνικό θαλάσσιο χώρο δύο αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου. Επιπλέον, η Ε.Χ.Σ.Θ.Χ., αναγνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν τα έργα παραλαβής και αποθήκευσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου σε επίπεδο τόσο ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, όσο και οικονομικής αναβάθμισης της χώρας, λαμβάνει υπόψη της στον σχεδιασμό της: α) υποδομές έργων παραλαβής και αποθήκευσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (Υ.Φ.Α.) και β) τις συνοδές/υποστηρικτικές τους εγκαταστάσεις, ήτοι αγωγούς υποθαλάσσιους και επίγειους, πλωτές μονάδες αποθήκευσης και αεριοποίησης Υ.Φ.Α. και λιμενικές εγκαταστάσεις».
Την υλοποίηση της Ε.Χ.Σ.Θ.Χ., η «Πρωτοβουλία ενάντια στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο» θεωρεί «λαθροχειρία» και παραβίαση των συνθηκών! Αναλυτικά η ανακοίνωση αναφέρει τα εξής:
Άλλη μια «λαθροχειρία» στους χάρτες, ή (παρα)βιάζοντας τις συνθήκες
Άλλη μια «λαθροχειρία» στους χάρτες των προστατευόμενων περιοχών Natura και Ramsar, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα σχέδια που απεργάζονται οικονομικοί κύκλοι για την περιοχή μας. Δυστυχώς, όσες φορές διαπιστώνουμε «τρύπες» και περίεργες ρυθμίσεις σε χάρτες, οι οποίες στερούνται επιστημονικής, αλλά ακόμα και λογικής εξήγησης, είναι βέβαιο ότι πρόκειται για τακτοποίηση οικονομικών συμφερόντων. Κι επειδή αφορά ρυθμίσεις δημόσιου χώρου και δημόσιας περιουσίας, είναι προφανές ότι γίνονται με την καθοδήγηση πολιτικών προσώπων, κυρίως κυβερνητικών (άραγε ήταν τυχαία η δισυπόστατη παρουσία του κυρίου Αϊβαλιώτη, ως γενικού γραμματέα ενεργειακών πόρων και ταυτόχρονα ως μέλους της διοίκησης της Energean), σε συνεργασία με πρόθυμους της δημόσιας διοίκησης. Σε αντίθεση με όσα ίσχυαν μέχρι χθες για την θαλάσσια περιοχή Natura 2000 Καβάλας-Θάσου, η νέα μελέτη (Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη) που εγκρίθηκε στις 31/7/2025, δημιουργεί μία «θαλάσσια διώρυγα» με αφετηρία τις χερσαίες εγκαταστάσεις της Energean στην Νέα Καρβάλη και απόληξη με μία διεύρυνση (πλατό) στον «Πρίνο», όπου σχεδιάζεται το έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (σχετικός χάρτης). Η νέα ζώνη ονομάζεται Σύνθετη Περιοχή Καβάλας-Θάσου: Ζώνη Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Πρίνου (ΖΒΑΦΠ-05) και στην οποία, με την νέα ρύθμιση, θα επιτρέπονται «Εγκαταστάσεις παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών και συναφείς εγκαταστάσεις (μέτρο 33)». Η αποθήκευση CO2 δεν ονοματίζεται, προφανώς εννοείται με την διατύπωση «και συναφείς εγκαταστάσεις». Το χωροταξικό αυτό έκτρωμα, που όμοιό του δεν έχει υπάρξει πουθενά στον κόσμο και είναι βέβαιο ότι θα κάνει καταγέλαστη την χώρα μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε κάθε σοβαρό Οργανισμό (σ.σ. η κατάθεση της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο, είναι υποχρέωση της Ελλάδας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση), διχοτομεί τον ενιαίο θαλάσσιο χώρο και ακυρώνει την ελεύθερη κίνηση της ιχθυοπανίδας (ίσως χρειαστούν φωτεινοί σηματοδότες για την ρύθμιση της κίνησης).
Δημιουργείται, επίσης, ανατολικά της Νέας Καρβάλης και ανατολικά των εγκαταστάσεων ΣΙΓΜΑ, σε περιοχή που ανήκει στο Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης ως μέρος του δέλτα Νέστου, ένας θύλακας με τον χαρακτηρισμό ΖΒΔΦΠ-29, όπου επιτρέπονται οι δράσεις του ως άνω μέτρου 33, καθώς και οι δράσεις του μέτρου 26.11-Λιμενικές ζώνες επιβατικής, εμπορικής, αλιευτικής βιομηχανικής και τουριστικής δραστηριότητας, μαρίνες-Λειτουργία και συντήρηση υφιστάμενων. Είναι προφανές ότι, η συγκεκριμένη ρύθμιση εξυπηρετεί όλα όσα γενικά και αόριστα διατυπώνονται, είτε στις μελέτες, είτε σε δηλώσεις παραγόντων, για την δημιουργία λιμενικών διευκολύνσεων στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου ΣΙΓΜΑ στην Νέα Καρβάλη (βλέπε νέα Ρεβυθούσα για αποθήκευση υγροποιημένου CO2).
Είναι προφανές ότι η νέα ρύθμιση, ευνοϊκή για το έργο της αποθήκευσης, δεν μπορεί να αποτελεί νομικό έρεισμα για την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που αξιολογείται ήδη από το αρμόδιο Υπουργείο με βάση τα δεδομένα που ίσχυαν πριν. Απαιτείται άλλωστε και η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Το γεγονός όμως, της αλλαγής του καθεστώτος Natura 2000 στην επίμαχη περιοχή, είναι δήλωση παραδοχής ότι η Μ.Π.Ε. έπασχε εξ’ αρχής και αποδεικνύει πόσο δίκαιο είχαμε όλο αυτό το διάστημα που λέγαμε ότι, η ύπαρξη της προστατευόμενης περιοχής είναι λόγος ακύρωσης της Μ.Π.Ε. Στην νέα Ε.Π.Μ. δεν γίνεται καμία αναφορά στην ιχθυοπανίδα του κόλπου που εκτείνεται σε 75.686 τετραγωνικά μέτρα, περιλαμβάνει το θαλάσσιο κανάλι Θάσου και τον κόλπο της Καβάλας και φιλοξενεί ένα από τα μεγαλύτερα αλιευτικά πεδία της χώρας.
Επειδή, όπως φαίνεται, ο αγώνας ορισμένων (η αλήθεια όχι λίγων) πρόθυμων ταγών της τοπικής κοινωνίας για τα αντισταθμιστικά οφέλη από το έργο της αποθήκευσης CO2 στον «Πρίνο» έχει ήδη ατονήσει, αν δεν έχει εγκαταλειφθεί, καιρός είναι να δουν το τί πραγματικά και με ποιόν τρόπο σχεδιάζεται για την περιοχή και να αντιδράσουν όπως έπραξαν οι πριν από αυτούς, για παρόμοια καταστροφικά έργα. Η επιστολή μας αυτή, ας αποτελέσει αφορμή για αφύπνιση όλης της κοινωνίας και συντονισμένη δράση, απέναντι στην «λαθροχειρία των χαρτών», πράξη εχθρική που προσβάλλει την νοημοσύνη μας».
