Η προσπάθεια να ματαιωθεί το έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στο κοίτασμα πετρελαίου «Πρίνος» στον κόλπο της Καβάλας συνεχίζεται. Σε πολιτικό επίπεδο και συγκεκριμένα σε επίπεδο αυτοδιοίκησης στην προσπάθεια «πρωταγωνιστούν» ο δήμαρχος Θάσου, Λευτέρης Κυριακίδης και στο περιφερειακό συμβούλιο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, οι περιφερειακοί σύμβουλοι των συνδυασμών «Ανεξάρτητη Ενωτική Πρωτοβουλία» και «Λαϊκή Συσπείρωση».
Οι περιφερειακοί σύμβουλοι του πρώτου συνδυασμού (Ανεξάρτητη Ενωτική Πρωτοβουλία), Στέργιος Ηλιόπουλος και Δημήτρης Λυμπεράκης, κατέθεσαν (νέα) Ερώτηση προς την περιφερειακή Αρχή, με την οποία ζητούν απάντηση γιατί «αφαιρέθηκε» η διαβούλευση για την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου από το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο. Ρωτούν την περιφερειακή Αρχή, αν προτίθεται να ζητήσει επίσημη διευκρίνιση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, γιατί «εξαφανίστηκε» η δημόσια διαβούλευση από το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο! Και οι βουλευτές ποιον ρόλο έχουν; Γιατί ο Στ. Ηλιόπουλος και ο Δημ. Λυμπεράκης δεν απευθύνουν το ερώτημα αυτό στους βουλευτές των Περιφερειακών Ενοτήτων Καβάλας-Θάσου; Το περιφερειακό συμβούλιο μπορεί να γνωμοδοτήσει, θετικά, ή αρνητικά, επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου. Το εθνικό Κοινοβούλιο θα εγκρίνει, ή θα απορρίψει, την σύμβαση μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της αναδόχου εταιρείας, για την υλοποίηση του έργου. Επίσης, την δημόσια διαβούλευση για το έργο κάνει το αρμόδιο Υπουργείο και όχι η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.
Οι δύο περιφερειακοί σύμβουλοι της «Ανεξάρτητης Ενωτικής Πρωτοβουλίας» αναφέρουν ακόμα, ότι δημιουργήθηκαν νέα κρίσιμα δεδομένα για το έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο». Τον περασμένο Μάιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε δύο αποφάσεις, την απόφαση 3218 και την απόφαση 3222, με τις οποίες εξαιρείται η Energean Oil and Gas από την υποχρέωση συμμετοχής στην επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου για το διοξείδιο του άνθρακα. Και το έργο στον «Πρίνο», δεν περιλαμβάνεται στις υποχρεώσεις που ορίζει το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο!
Καταρχάς, το έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο» θα υλοποιήσει η EnEarth, που είναι θυγατρική εταιρεία της Energean. Πράγματι, η Energean Oil and Gas εξαιρείται από τις οντότητες (entities) που υποχρεούνται να συμμετέχουν στην επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου για το διοξείδιο του άνθρακα. Να αναφέρουμε ότι, ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η αποθήκευση 50 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα έως το έτος 2030, με την μέθοδο της έγχυσης (injection) σε υπόγειους αποθηκευτικούς γεωλογικούς σχηματισμούς, όπως είναι τα (παλιά) κοιτάσματα υδρογονανθράκων (πετρελαίου, φυσικού αερίου). Οι πρόσφατες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρονται στις εταιρείες υδρογονανθράκων, οι οποίες χρησιμοποιούν διοξείδιο του άνθρακα. Σύμφωνα με την απόφαση 3222, οι εταιρείες αυτές, που παρήγαγαν αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, σε ποσότητα που ανέρχεται στο 95% της συνολικής ποσότητας που παρήχθη στην Ευρωπαϊκή Ένωση την περίοδο από 1 Ιανουαρίου 2020 έως 31 Δεκεμβρίου 2023, είναι υποχρεωμένες να συμβάλλουν στον ευρωπαϊκό στόχο έως το 2023. Δηλαδή, πρόκειται για εταιρείες που «παράγουν» υψηλές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και όχι για τις εταιρείες που θα υλοποιήσουν έργα αποθήκευσης.
Η Energean Oil and Gas διαχειρίζεται τις εγκαταστάσεις εξόρυξης υδρογονανθράκων στον κόλπο της Καβάλας, αλλά εξαιρείται από τον ευρωπαϊκό στόχο, γιατί την περίοδο από 1 Ιανουαρίου 2020 έως 31 Δεκεμβρίου 2023, παρήγαγε αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο λιγότερο από το 5% της συνολικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, δεν ήταν από τους μεγάλους «παραγωγούς» διοξειδίου του άνθρακα. Δεν αναφέρεται πουθενά, ωστόσο, ότι οι εταιρείες αυτές, που είναι χαμηλοί παραγωγοί υδρογονανθράκων, εξαιρούνται από την υλοποίηση έργων αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Επομένως, το συμπέρασμα που βγάζουν οι δύο περιφερειακοί σύμβουλοι της «Ανεξάρτητης Ενωτικής Πρωτοβουλίας», ότι το έργο στον «Πρίνο» δεν περιλαμβάνεται στην πολιτική για την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι αυθαίρετο.
Εμείς, πάντως, θα αναμένουμε την απάντηση από την Energean, αν πραγματικά το έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο», το οποίο είναι το πρώτο έργο στην Ελλάδα στον τομέα αυτό, δεν αποτελεί ευρωπαϊκή υποχρέωση, ούτε στρατηγικό έργο κοινού συμφέροντος. Αν δεν ισχύει κάτι τέτοιο, οι περιφερειακοί σύμβουλοι, Στ. Ηλιόπουλος και Δημ. Λυμπεράκης, προσπαθούν να παραπλανήσουν τους πολίτες της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης.
Αναλυτικά η Ερώτησή τους προς τον περιφερειάρχη Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, τον αντιπεριφερειάρχη Καβάλας και τον πρόεδρο της επιτροπής Αγροτικής Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης αναφέρει τα ακόλουθα:
Κύριε περιφερειάρχη,
Με βάση την συζήτηση στην επιτροπή περιβάλλοντος της Περιφέρειας και λαμβάνοντας υπόψη την αναβολή της λήψης γνώμης επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) για το έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα CO₂ στον «Πρίνο» (ΠΕΤ 2408001614), επανερχόμαστε με συγκεκριμένα και σοβαρά ερωτήματα, καθώς έχουν προκύψει νέα δεδομένα που δεν μπορούν να αγνοηθούν:
1. Αφαίρεση της διαβούλευσης από το Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (Η.Π.Μ.)
Η διαβούλευση επί της Μ.Π.Ε., που είχε δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα https://eprm.ypen.gr/ και είχε λάβει παρατηρήσεις και αντιρρήσεις από πολίτες, περιβαλλοντικές Οργανώσεις, επαγγελματικούς φορείς και δημόσιες Υπηρεσίες, έχει πλέον εξαφανιστεί από το σύστημα. Δεν είναι προσβάσιμο: ούτε το κείμενο της Μ.Π.Ε., ούτε οι γνωμοδοτήσεις των συναρμόδιων Υπηρεσιών, ούτε οι τοποθετήσεις πολιτών και συλλογικοτήτων.
Η κατάσταση αυτή δημιουργεί εύλογες ανησυχίες περί θεσμικής αδιαφάνειας και περιορισμού του δικαιώματος συμμετοχής των πολιτών στην δημόσια διαβούλευση για ένα έργο υψηλού περιβαλλοντικού ρίσκου. Ζητούμε να διερευνήσετε: ποιος ευθύνεται για την απόσυρση της ανάρτησης από το Η.Π.Μ., αν έχει ενημερωθεί σχετικά το Υ.Π.ΕΝ., πότε και αν προτίθεται να αποκατασταθεί η δημόσια πρόσβαση στα έγγραφα.
2. Νέα κρίσιμα δεδομένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή-Ακυρώνεται το «επιχείρημα υποχρέωσης»
Στις 21 και 22 Μαΐου 2025 εκδόθηκαν δύο διαδοχικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που σχετίζονται άμεσα με την θεσμική και στρατηγική αξιολόγηση του έργου στον «Πρίνο»:
-Απόφαση C(2025) 3218-Κανονισμός Εφαρμογής
Προσδιορίζει τις υποχρεωμένες εταιρείες για την επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου γεωλογικής αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα CO₂ (50 Mt ετησίως έως το 2030). Εξαιρούνται όσες είχαν παραγωγή κάτω των 610 χιλιάδων τόνων ισοδυνάμου πετρελαίου την περίοδο 2020–2023.
-Απόφαση C(2025) 3222-Κατάλογος υπόχρεων και εξαιρούμενων οντοτήτων
Η Energean Oil & Gas S.A. περιλαμβάνεται ρητά στις «εξαιρούμενες οντότητες» (Annex II) και δεν υποχρεούται να συμβάλλει στην επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου. Άρα, το έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα CO₂ στον «Πρίνο», δεν αποτελεί ευρωπαϊκή υποχρέωση, ούτε στρατηγικό έργο κοινού συμφέροντος, όπως έχει ισχυριστεί κατ’ επανάληψη η εταιρεία.
3. Αίτημα θεσμικής διαφάνειας και ενημέρωσης
Με βάση τα παραπάνω, ερωτάται η περιφερειακή Αρχή:
α) Είναι ενήμερη για το γεγονός ότι το έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα CO₂ στον «Πρίνο» δεν περιλαμβάνεται, πλέον, στις υποχρεώσεις που ορίζει το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο για την επίτευξη των στόχων γεωλογικής αποθήκευσης έως το 2030;
β) Προτίθεται να ζητήσει επίσημη διευκρίνιση από το Υ.Π.ΕΝ. για: την εξαφάνιση της δημόσιας διαβούλευσης από το Η.Π.Μ., την προσβασιμότητα στη Μ.Π.Ε. και στις γνωμοδοτήσεις φορέων και Υπηρεσιών;
γ) Θα ζητήσει η Περιφέρεια την επανέναρξη της δημόσιας διαβούλευσης, με πλήρη πρόσβαση στα έγγραφα και νέα προθεσμία κατάθεσης απόψεων;
δ) Με βάση τα νέα δεδομένα, προτίθεται η περιφερειακή Αρχή να επανεκτιμήσει την στάση της απέναντι στο συγκεκριμένο έργο, δεδομένου ότι πλέον δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ως αναγκαίο ούτε περιβαλλοντικά, ούτε θεσμικά, ούτε ενεργειακά;
Η τήρηση της διαφάνειας, της θεσμικής συνέπειας και της ουσιαστικής ενημέρωσης των πολιτών, αποτελεί θεμελιώδη υποχρέωση όλων μας, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για έργα με μακροχρόνιες περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες. Παρακαλούμε για επίσημη απάντηση της περιφερειακής Αρχής.
