Όταν το ελληνικό Δημόσιο ανανεώνει την σύμβαση με μία εταιρεία, για 26 έτη συνεχόμενα, δεν μπορεί να είναι τυχαίο. Δείχνει ότι υπάρχει εμπιστοσύνη και καλή συνεργασία μεταξύ των δύο πλευρών. Τον Ιούλιο του 2024 δημοσιεύτηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ.) ο νόμος 5115/2024, που αφορά στην έβδομη τροποποίηση της σύμβασης περί εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην θαλάσσια περιοχή του Θρακικού πελάγους, που καταρτίστηκε μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία «ENERGEAN OIL AND GAS-ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ» τον Νοέμβριο του 1999. Κατά την άποψη της «Πρωτοβουλίας ενάντια στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο», η τελευταία τροποποίηση της σύμβασης έχει «αποικιακό χαρακτήρα» και είναι «υποταγή» του ελληνικού Δημοσίου στην εταιρεία. Ο νόμος κρίθηκε και εγκρίθηκε από την Βουλή των Ελλήνων. Είτε αρέσει, είτε δεν αρέσει, πρέπει να εφαρμοστεί. Που βρίσκονταν τα μέλη της «Πρωτοβουλίας» πριν από ένα έτος, για να αποτρέψουν την ψήφιση του «κακού» νόμου;
Ο νόμος 5115/2024 αφορά στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, δηλαδή των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, στην θαλάσσια περιοχή του Θρακικού πελάγους και τον κόλπο της Καβάλας. Δεν καταλαβαίνουμε πως θα συμβάλλει στην ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας για το έργο της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο», μία συζήτηση για το αν ο συγκεκριμένος νόμος είναι καλός, για τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου, ή «αποικιοκρατικός». Θεωρεί η «Πρωτοβουλία ενάντια στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο», ότι πρέπει να γίνει ανοιχτός διεθνής διαγωνισμός για το έργο, ώστε να καταθέσουν προτάσεις κι άλλοι ενδιαφερόμενοι, εκτός από την πρόταση της EnEarth (θυγατρικής της Energean); Και να επιλεγεί η πιο συμφέρουσα για το ελληνικό Δημόσιο; Η «Πρωτοβουλία» δεν θέλει να γίνει το έργο. Όχι γιατί η σύμβαση, μεταξύ ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας Energean Oil and Gas, είναι «αποικιακού» χαρακτήρα, αλλά γιατί το έργο θα υποβαθμίσει την περιοχή.
Επίσης, η «Πρωτοβουλία ενάντια στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο», αφού πήρε θέση για την σύμβαση, έκανε και το εξής «άλμα λογικής». «Τα αντισταθμιστικά οφέλη θέτουν ως προϋπόθεση την παραδοχή ότι θα υπάρξουν κοινωνικές, οικονομικές, αναπτυξιακές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές, ή άλλου χαρακτήρα αρνητικές επιπτώσεις από το έργο και καθορίζονται ως αντιστάθμισμα. Εάν η «επένδυση» είναι τόσο σπουδαία για την τοπική κοινωνία και τα οφέλη αυταπόδεικτα, προς τι τότε η αναζήτηση αντισταθμιστικών;», αναφέρει. Ποιος ανέφερε πως θα υπάρξουν κοινωνικές, οικονομικές, αναπτυξιακές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές, ή άλλου χαρακτήρα αρνητικές επιπτώσεις από το έργο; Μόνο η «Πρωτοβουλία» ενάντια στο έργο και ορισμένες πολιτικές δυνάμεις μιλάνε για αρνητικές επιπτώσεις. Για τα αντισταθμιστικά οφέλη μίλησαν ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Καβάλας και μερικοί δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Καβάλας. Αλλά, τα αντισταθμιστικά οφέλη είναι υποχρέωση του αναδόχου του έργου προς το ελληνικό Δημόσιο για την παραχώρηση της χρήσης της δημόσιας περιουσίας, δηλαδή των κοιτασμάτων στον κόλπο της Καβάλας. Πως είναι δυνατό να συναινέσει το ελληνικό Δημόσιο σε ένα έργο, που θα έχει αρνητικές επιπτώσεις σε έναν τόπο; Και για τις επιπτώσεις αυτές, μάλιστα, να ζητήσει αντισταθμιστικά οφέλη!
Σε κάποιο σημείο της ανακοίνωσης που εξέδωσε η «Πρωτοβουλία», αναφέρεται στον γενικό γραμματέα ενέργειας και ορυκτών πρώτων υλών του Υπουργείου περιβάλλοντος, που ήταν ταυτόχρονα και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Energean, υπηρετώντας τον διπλό ρόλο του ελεγκτή και του ελεγχόμενου, προφανώς και της προώθησης του έργου της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο». Αναφέρεται στον Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την θέση αυτή (τον διαδέχτηκε η Δέσποινα Παληαρούτα). Από το έτος 2021, με απόφαση που δημοσιεύτηκε σε Φ.Ε.Κ., το ελληνικό Δημόσιο μπορεί να έχει εκπρόσωπο στο διοικητικό συμβούλιο της Energean. Ο Αρ. Αϊβαλιώτης ορίστηκε από το Υπουργείο εθνικής οικονομίας και οικονομικών και ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Energean έως το 2023. Ο συγκεκριμένος τοποθετήθηκε στην διοίκηση της Energean, για να υπερασπίζεται τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου και όχι αυτά της εταιρείας. Αν η «Πρωτοβουλία» έχει οποιαδήποτε απόδειξη, ότι η στάση του Αρ. Αϊβαλιώτη είναι μεροληπτική για το έργο στον «Πρίνο», ας την καταθέσει στην κεντρική διοίκηση και στην ελληνική Δικαιοσύνη. Δεν είναι σωστό να αφήνει υπονοούμενο για «διπλό ρόλο», με στόχο την δημιουργία εντύπωσης στους πολίτες που δεν γνωρίζουν.
Αναλυτικά η νέα ανακοίνωση της «Πρωτοβουλίας ενάντια στην αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο» είναι η ακόλουθη: «Οι παρατάξεις στον Δήμο Καβάλας «Σύγχρονος Δήμος», «Έργο Τώρα» και «Ο Τόπος της Ζωής μας», καθώς και ο λαλίστατος πρώην δήμαρχος, Κωστής Σιμιτσής (όταν έλεγε πρόσφατα ότι κάτι άρχισε να κινείται στον αναπτυξιακό Οργανισμό του Δήμου Καβάλας, του οποίου προΐσταται, μάλλον την αποθήκη διοξειδίου του άνθρακα CO2 θα εννοούσε), έσπευσαν να ζητήσουν από το ελληνικό κράτος, εγγυήσεις για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και του περιβάλλοντος και την παροχή σημαντικών αντισταθμιστικών ωφελειών στην τοπική κοινωνία σε ποσοστό επί των εσόδων από την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα στον «Πρίνο». Ιδού η λανθάνουσα γλώσσα, ιδού και η υποκρισία: Τα αντισταθμιστικά οφέλη θέτουν ως προϋπόθεση την παραδοχή ότι θα υπάρξουν κοινωνικές, οικονομικές, αναπτυξιακές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές, ή άλλου χαρακτήρα αρνητικές επιπτώσεις από το έργο και καθορίζονται ως αντιστάθμισμα. Εάν η «επένδυση» είναι τόσο σπουδαία για την τοπική κοινωνία και τα οφέλη αυταπόδεικτα, προς τι τότε η αναζήτηση αντισταθμιστικών;
Ας δούμε, όμως, από ποιο κράτος επιδιώκονται εγγυήσεις και από ποια εταιρία αντισταθμιστικά οφέλη. Το κράτος πριν ένα χρόνο, με την αποικιοκρατικού χαρακτήρα σύμβαση (νόμος 5115/2024-ΦΕΚ 98/Α/1-7-2024, σύμβαση περί εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην θαλάσσια περιοχή του Θρακικού πελάγους, μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της ENERGEAN OIL AND GAS) κυριολεκτικά υποτάχθηκε στην εταιρία, με όρους που θυμίζουν μνημόνια:
1. Το ελληνικό Δημόσιο παρείχε εγγύηση κατά 90% σε δάνειο ύψους 90.500.000 ευρώ που πήρε η Energean από ξένη τράπεζα και επιπλέον κάλυψε ομολογιακό δάνειο εκδόσεως της εταιρίας, ύψους 9.500.000 ευρώ, με σκοπό, μεταξύ άλλων: α) την πλήρη και ορθολογική εκμετάλλευση των υπαρχόντων αποθεμάτων πετρελαίου, κυρίως την ανάπτυξη και εκμετάλλευση του κοιτάσματος «ΕΨΙΛΟΝ», β) την διατήρηση και ενίσχυση της απασχόλησης και της τοπικής οικονομίας της περιοχής.
2. Το ελληνικό Δημόσιο ανέλαβε τις δαπάνες συντήρησης και φύλαξης της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου «Νότια Καβάλα», με ετήσιο κόστος (350.000 ευρώ), πλέον Φ.Π.Α.
3. H Energean θα καταβάλλει ετησίως ως στρεμματική αποζημίωση τα «αστρονομικά ποσά» (α) πενήντα (50) ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο για κάθε ερευνητική υποπεριοχή και (β) διακόσια (200) ευρώ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο για κάθε υποπεριοχή εκμετάλλευσης της περιοχής «Πρίνου».
4. Η Energean υποχρεούται στην καταβολή μεριδίου για το Δημόσιο (royalties του κυρίου Σιμιτσή) ΜΗΔΕΝ τοις εκατό (0%) για ύψος μέσης ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου μέχρι 2.250 βαρέλια (άριστη μεθόδευση θα λέγαμε).
5. Η Energean απαλλάσσεται από την προβλεπόμενη προκαταβολή φόρου εισοδήματος.
6. Η Energean δικαιούται όπως, με απαλλοτρίωση, ή με απ’ ευθείας σύμβαση, αποκτά, ή μισθώνει, ακίνητα, κινητά πράγματα και εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων, με σκοπό να προβαίνει σε γεωτρήσεις, ανεγείρει, κατασκευάζει, χρησιμοποιεί και λειτουργεί εργοστάσια, θαλάσσιες και επίγειες εγκαταστάσεις, αποθηκευτικούς χώρους, εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, γραμμές υψηλής τάσης, αγωγούς πάσης φύσεως, εξέδρες, λιμενικές εγκαταστάσεις και γενικά κάθε είδους κύριες και βοηθητικές εγκαταστάσεις και έργα, ή εργασίες, οι οποίες απαιτούνται, ή ενδείκνυται για τις εργασίες πετρελαίου, ή είναι σχετικές με αυτές.
Το ελληνικό δημόσιο αναλαμβάνει να θέσει στην διάθεση της εταιρίας, χωρίς οιαδήποτε για την εταιρία επιβάρυνση, όλα τα εδάφη, υπόγεια και επιφανειακά νερά, λατομεία, εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων που ανήκουν στο ελληνικό Δημόσιο, υπό τον όρο ότι αυτά, είναι αναγκαία για την εκτέλεση των εργασιών.
Η κτήση ακινήτων που είναι αναγκαία κατά την κρίση της εταιρίας για την διεξαγωγή των εργασιών πετρελαίου, θα πραγματοποιείται με απ’ ευθείας σύμβαση με του ιδιοκτήτες. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί σύμβαση, όλα τα εν λόγω ακίνητα, εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων, υπόγεια, ή επιφανειακά ύδατα και δουλειές, θα υπόκεινται σε αναγκαστική απαλλοτρίωση.
Φαίνεται πως δεν αρκούσαν τα παραπάνω. Ο γενικός γραμματέας ενέργειας και ορυκτών πρώτων υλών του Υπουργείου περιβάλλοντος, ήταν ταυτόχρονα και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Energean, υπηρετώντας τον διπλό ρόλο του ελεγκτή και του ελεγχόμενου (δύο σε ένα), προφανώς και της προώθησης του έργου της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2).
Λογικά, κάποιος θα νομίζει ότι εξαντλήθηκαν όλα τα όρια των εξυπηρετήσεων. Κι όμως ΟΧΙ! Υπάρχει ειδικό άρθρο στην ανωτέρω σύμβαση, που περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια τις περιπτώσεις ανωτέρας βίας που όταν συντρέχουν, δεν θεωρείται παράβαση της σύμβασης και δεν αποτελεί βάση για την έγερση αξιώσεων, ή απαιτήσεων σε περίπτωση αδυναμίας, ή καθυστέρησης κατά την εκτέλεση οποιασδήποτε από τις συμβατικές υποχρεώσεις: Ο όρος «ανωτέρα βία» περιλαμβάνει, θεομηνίες, επιδημίες, σεισμούς, πυρκαγιές, πλημμύρες, εκρήξεις, απεργίες, ανταπεργίες, πολέμους και εμπόλεμη κατάσταση, επαναστάσεις, κοινωνικές αναταραχές, εξεγέρσεις, στάσεις και πράξεις της κυβέρνησης της Ελλάδας, ή οποιοσδήποτε αλλοδαπής κυβέρνησης.
Και καλά οι θεομηνίες, οι σεισμοί (εδώ τους επικαλούνται ως πιθανούς, στην περίπτωση της αποθήκης διοξειδίου του άνθρακα CO2 στον «Πρίνο» διατείνονται ότι κίνδυνος σεισμού δεν υφίσταται!). Αλλά, αναρωτιέται κανείς, ποιοι λόγοι επέβαλαν τα περί επαναστάσεων, στάσεων, εξεγέρσεων, ή στάσεων και πράξεων της κυβέρνησης της Ελλάδας (προφανώς κάποιας που δεν θα υποτάσσεται απόλυτα στις ορέξεις της εταιρείας); Ερωτώνται οι δημοτικοί σύμβουλοι, αλλά και όσοι με τον άλφα, ή βήτα τρόπο, είτε απευθείας, είτε δια της πλαγίας οδού λένε «ναι» στην επένδυση, μπορεί αυτό το ελληνικό κράτος να εγγυηθεί την ασφαλή λειτουργία της αποθήκης; Μπορεί αυτό το ελληνικό κράτος να επιβάλλει στην εταιρία να δεχθεί τα όποια αντισταθμιστικά οφέλη ζητήσει η τοπική κοινωνία, ενώ το ίδιο αποδέχθηκε τέτοιους επαχθείς όρους; Η απάντηση είναι προφανής. Η εταιρία, ήδη με την μονομερή διακοπή της παραγωγής υδρογονανθράκων από τα κοιτάσματα του «Πρίνου», παραβίασε τον βασικό όρο της συμφωνίας, χωρίς να υπάρχει η παραμικρή αντίδραση από το κράτος.
Πρέπει να αναλογιστούμε ακόμα, ότι η Energean, μαζί με την «αδελφή» εταιρία λιπασμάτων, δύο από τις τέσσερις μονάδες SEVESO στα ανατολικά της Καβάλας, μετέτρεψαν εκτάσεις που στο Προεδρικό Διάταγμα των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (Ζ.Ο.Ε.) του 1989, είναι χαρακτηρισμένες ως ζώνες μονωτικού πρασίνου (δάσος), σε αποθήκη σιδηρικών και σωληνώσεων η πρώτη και σε φωτοβολταϊκά πάρκα η δεύτερη. Ο έλεγχος της νομιμότητας των παραπάνω ενεργειών, είναι υποχρέωση του Δήμου Καβάλας, στα διοικητικά όρια του οποίου δραστηριοποιούνται οι παραπάνω εταιρίες. Ποια αντισταθμιστικά οφέλη εισπράττει η τοπική κοινωνία από την ρύπανση και από την αδιαμφισβήτητη απειλή που υφίσταται από τις δύο μονάδες SEVESO; Φτάνει πια η υποκρισία».
Υ.Γ. Η αφίσα που απέστειλε η «Πρωτοβουλία» είναι τουλάχιστον ατυχής. Και δυσφημεί την περιοχή της Καβάλας. Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) είναι ένα άχρωμο, άοσμο και άγευστο αέριο, πυκνότερο από τον ατμοσφαιρικό αέρα. Είναι ένα φυσικό προϊόν της καύσης και της αναπνοής και έχει σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Δεν καίγεται και δεν υποστηρίζει την καύση.
